Verlatingsangst

Fuego is altijd een paard met een handleiding geweest. Al van veulen af vond hij het heel moeilijk als andere paarden uit de kudde werden gehaald of hij moest alleen weg. Jaren kon Zazi dit aanzien en ging ze zelf met hem aan de slag. “Op sommige momenten ging het goed en dan liep het plots weer mis. De kudde veranderde, er waren meer ruinen dan merries…   In oktober 2022 verhuisde mijn drie paarden naar een nieuwe locatie. Aan huis nu. Al snel merkte ik dat Fuego weer heel aanhankelijk werd aan mijn twee andere paarden. Ik kon geen paard uit de weide halen zonder dat Fuego begon rond te racen, hinniken, door de draad gaan… Daarnaast wou ik ook graag met mijn beide paarden op locatie kunnen gaan rijden zonder dat de andere de trailer afbrak. Mijn jonge paard (Pachito) begon Fuego zijn gedrag te kopiëren. Klauwen op de trailer, hinniken, sterk maken…” opent Zazi uit Deurne haar verhaal en dat van haar paarden. 

Hoe gedroeg je paard zich … 

Zazi: Op de weide: Eerst gaat hij hinniken, zenuwachtig worden, dan dreigen om door de draad te gaan, beginnen racen en vervolgens door de draad gaan. Door alles en iedereen doorlopen tot hij terug bij zijn vriend is.  Onder het zadel: Hinniken, zenuwachtig worden, sterk maken, steigeren, op achterbenen lopen en springen. Door alles en iedereen door tot hij terug bij vriend is. In de trailer: Heel hard trillen, zweten, hinniken, plots exploderen, niets willen eten (zelfs geen lekkernijen), klauwen… Dit zowel als hij op trailer ging of een ander paard van hem weg op de trailer ging. Het rare is wel dat als hij ergens alleen aankomt, op wedstrijd of een weide op vakantie, dan heeft hij totaal geen last. 

Hoe werd hierop gereageerd in je omgeving? 

Zazi: In mijn omgeving reageerden ze hierop als; dit paard is gevaarlijk, dit paard moet naar de slacht, zal ik er wel eens opzitten (om er vervolgens lijkbleek af te komen of af te vallen), hem opsluiten in de stal zonder dat hij iets of iemand kon zien als straf, slagen op de trailer…  Zelf ben ik mij gaan aanpassen naar hem en altijd gezien dat hij een vriendje op de weide had. (Jammer genoeg was dit niet altijd mogelijk met alle gevolgen vandoen.)

Wanneer besliste je om hulp in te schakelen?

Zazi: Aangezien we verhuisde naar een nieuwe locatie waarbij mijn drie paarden aan huis kwamen te staan, wou ik starten met een schone lei. Meteen duidelijk maken dat de nieuwe locatie een veilige plek is waar hij perfect alleen (altijd wel een ander paard in de buurt maar niet bij hem) kan staan. Daarnaast wou ik graag met mijn twee paarden op locatie kunnen gaan rijden terwijl de ene wacht in de trailer tot ik de andere gereden heb en andersom.  

Hoe ging Magali met jullie aan de slag? 

Zazi: In de eerste les gingen we back to basics. Basis grondwerk met beide paarden in de piste. Beide paarden laten werken en nadenken. Veel commando’s aangeleerd die belangrijk kunnen zijn om rust te vinden. Halt, stap, draf, galop, wachten, komen…. Allemaal op stem. Hier thuis veel op geoefend.
Volgende les tonen dat we de commando’s onder de knie hadden en soms al eens met een paard net buiten de piste gaan. Rondje stappen rond de piste, in het zicht, kort uit het zicht… Steeds langer uit het zicht… Als 1 van de paarden zenuwachtig werd meteen terug naar de basics gaan. Halt, stap, draf, wachten, komen … De volgende les al eens eentje in een stal gezet terwijl ze elkaar konden blijven zien. Afwisselen….Ook onder het zadel zijn we aan de slag gegaan. Beide paarden samen in de piste. Basics herhalen. Eentje uit de piste andere in de piste, samen weg, samen binnen, eentje weer buiten en steeds langer. Veel herhalen, veel huiswerk. Thuis in de stallen oefenen en op de trailer. Periodes uit elkaar steeds langer maken. Deze op stal/trailer vertroetelen, voeren… Veel tips gekregen voor thuis!

Hoe gaat het nu met de paarden? …

Zazi: Thuis en op verplaatsing kunnen beide paarden perfect van elkaar weg. In de trailer blijft het soms moeilijk aangezien ik ook maar alleen ben om dit te verwezenlijken. Onder het zadel doet ze het prima (wat vroeger zeker niet het geval was). Op de trailer durven ze nog wat springen en hinniken, maar ook dit gaat elke keer wat beter. Ze blijven zelfs hooi eten en het trillen van Fuego is bijna volledig over. Wanneer we terug in een dal zitten ga ik altijd even terug naar de basics. Dat helpt echt! Laatst was ik op het strand en een grote groep paarden galoppeerden mij gewoon voorbij. Fuego kreeg een moeilijk moment, maar dankzij de basics die Magali ons aanleerde kreeg ik hem na enkele tellen weer helemaal terug onder controle en ontspannen!

Met de blik van Magali

Magali Van der Heyden: “We staan nog te weinig stil bij de opvoeding van de jonge paarden. Een paard is een kuddedier en dat wil ook zeggen dat sociaal contact een basisbehoefte is. Paarden leren van elkaar, ze leren hoe ze zich moet gedragen als paard, ze bieden elkaar veiligheid en rust. Ze houden ervan om samen te eten, rusten, spelen, rollen, krabbelen en ook samen gezellig niks doen. Van zodra je je paard op de weide gaat halen of wegneemt van zijn vriendje, moet hij dit alles achterlaten.”

Kuddedieren

Magali: Net zoals bij andere dieren en ook bij de mensen kan het ene individu al gemakkelijker alleen zijn dan de andere. Maar een groot deel hangt ook af, enerzijds van de opvoeding, anderzijds van de training en hoe je omgaat met je paard. Een veulen dat bijvoorbeeld te vroeg en abrupt werd weggehaald van zijn moeder, dan bij een vriendje terecht kwam die hij een tijd later ook nog verliest door een eventuele verkoop bijvoorbeeld, zal sneller verlatingsangst ontwikkelen dan een jong paard dat in een kudde is opgegroeid. We staan nog te weinig stil bij de opvoeding van de jonge paarden. Een paard is een kuddedier en dat wil ook zeggen dat sociaal contact een basisbehoefte is. Paarden leren van elkaar, ze leren hoe ze zich moet gedragen als paard, ze bieden elkaar veiligheid en rust. Ze houden ervan om samen te eten, rusten, spelen, rollen, krabbelen en ook samen gezellig niks doen. Van zodra je je paard op de weide gaat halen of wegneemt van zijn vriendje, moet hij dit alles achterlaten

Quality Time

Magali: Op zich is dat niet zozeer het probleem, maar wel… wat geef je hen ervoor in de plaats? We spenderen te weinig quality time met onze paarden. We zijn vaak gehaast, we willen het graag goed doen, maar als het dan even niet lukt, ontstaat er miscommunicatie, frustratie, verzet, onzekerheid, angst, stress…bij beide partijen. En laat dit nu het omgekeerde zijn van dat veilige gevoel, de geborgenheid, het gezellig samen zijn, waar ze zo van houden. Paarden met verlatingsangst gaan zich op zo’n moment nog meer aan hun vriendje(s) vastklampen. Abnormaal is dit gedrag dus niet. Hoe zouden we zelf zijn? Ik hoor soms mensen zeggen dat ze juist daarom hun paard niet in kudde willen plaatsen, omdat ze bang zijn dat ze daardoor verlatingsangst gaan creëren. Maar dat is zeker niet de oplossing. Door 2 vrienden te verbieden om met elkaar om te gaan, krijg je juist nog meer frustratie. De oplossing is ervoor zorgen dat de paarden zich ook goed voelen bij ons en het dus niet zo erg vinden om de kudde even te verlaten. Hier is de training van groot belang. Hoe duidelijker onze communicatie, zowel aan de hand als bereden, hoe beter een paard begrijpt wat we van hen verwachten. Je paard voelt zich veilig, kan zich dus ontspannen en geniet van de tijd die we samen doorbrengen. Het huiswerk die ik meegeef aan klanten is: ga eens samen gezellig niks doen. Het is zo eenvoudig, maar we doen het te weinig. Als ruiter zijn we te veel met de techniek bezig en vergeten we het paard te lezen. Vindt hij het wel fijn? Ben je duidelijk en consequent in je hulpen? Beloon je hem als hij het goed doet? Of wijs je hem vooral op de dingen die hij niet ‘goed’ doet? Een paard dat voldoende vrije beweging en sociaal contact heeft, voelt zich goed in zijn vel. Deze paarden zijn veel toleranter tijdens de training. Iedereen maakt fouten, zowel de beginnende als de meer ervaren ruiters en dit is ok. Paarden zijn heel vergevensgezind als ze de andere 23 uur van hun dag gewoon gezellig paard kunnen zijn. Staat je paard een hele dag op stal, of alleen op een paddock, dan zal de frustratie groot zijn, met als gevolg dat elke fout, elke extra druppel de emmer snel kan laten overlopen. 

Standaardhandleiding? 

Magali: Ik vraag eerst aan de eigenaar om het gedrag te filmen, op de weide, paddock, op stal, aan de hand en/of bereden. Verlatingsangst is vaak het topje van de ijsberg, dus ga ik op zoek naar de triggers en de oorzaak van dit gedrag. Het is interessant om te zien hoe de eigenaars hierop reageren, want ook dit kan het gedrag onbewust nog meer aanwakkeren. Ik zie al snel waar het ‘hapert’ en probeer dan stap voor stap zowel paard als eigenaar/ ruiter te leren om te ontspannen. Als het paard al panikeert van zodra hij de stal of de weide moet verlaten, ga ik eerst op een kleine afstand werken, met het andere paard nog in het zicht. Als dit ok is, ga ik even achter het hoekje en kom onmiddellijk weer terug, tot we geleidelijk aan, de afstand en de tijd kunnen opbouwen. Dit blijf ik herhalen tot het paard door heeft dat het alleen zijn niet zo erg is en dat de andere telkens zal terug komen. Je kan je paard best niet in ‘het rood’ laten gaan. Van zodra ze panikeren, heen en weer beginnen lopen, naar elkaar onrustig hinniken, is het stress niveau al heel hoog. Je laat het best niet zo ver komen. Laat je paard niet angstig alleen achter met het idee dat hij het wel zal ‘leren’. Ga even naar je paard en breng ter plaatse weer wat rust. Dit kan door eenvoudige basisoefeningen grondwerk te doen: stap-halt overgangen, paar stappen achterwaarts, zodat je je paard wat afleidt en een opdracht geeft.